بررسی تنوع ژنتیکی توده‌‌های در خطر انقراض سفیدپلت (Populus caspica Bornm.) در جنگل‌‌های میان‌بند شمال ایران

برای بررسی تنوع ژنتیکی درون و بین جمعیت سفیدپلت براساس نشانگر ایزوآنزیمی پراکسیداز و مورفولوژیکی برگ 30 پایه درختی با فواصل بیش از 100 متر از سه رویشگاه میان‌بند جنگلی واقع در پارک جنگلی گلستان، استخر پشت نکا و مرزن‌‌آباد چالوس انتخاب گردید. به منظور بررسی فعالیت کمی و کیفی آنزیم پراکسیداز، نمونه­های شاخه دو ساله از تاج درختان برداشت شد. همچنین از هر پایه 15 برگ مورد اندازه‌‌گیری 13 صفت ریختی برگ قرار گرفتند. بررسی کمی آنزیم پراکسیداز با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتر UV و بررسی کیفی آنزیم پراکسیداز با استفاده از روش پلی اکریل آمید ژل الکتروفورز (PAGE) صورت گرفت. نتایج نشان داد که صفات تعداد دندانه اصلی برگ، طول دمبرگ، ماده خشک برگ، زاویه بین رگبرگ اصلی و دومین رگبرگ پایین و فاصله پهن‌‌ترین قسمت برگ تا قاعده برگ، صفات کارایی جهت بررسی تنوع مورفولوژیکی این گونه می‌‌باشند. در بررسی کمی آنزیم، بیشترین میزان فعالیت مربوط به رویشگاه مرزن‌‌آباد و کمترین آن مربوط به رویشگاه نکا بود. طبق نتایج کیفی آنزیم پراکسیداز، رویشگاه گلستان (15 هکتار) و نکا (14 هکتار) به‌ترتیب دارای بیشترین و کمترین تنوع درون جمعیتی بودند. تجزیه و تحلیل خوشه‌‌ای داده‌‌ها، تمایز مورفولوژیکی و ایزوآنزیمی زیادی را برای درون و بین جمعیت‌‌های این گونه نشان داد و با توجه به آن سه اکوتیپ مرزن‌‌آباد، نکا و گلستان قابل تفکیک است. با وجود این، نشانگر ایزوآنزیمی پراکسیداز در تفکیک اکوتیپ‌‌ها کارایی بیشتری نشان داد. الگوی باندی پراکسیداز و نشانگر مورفولوژیکی برگ از میان پایه‌‌های نر و ماده درون جامعه اختلافی را نشان نداد.